АПВ-ның 100-ден астам түрі бар. ШҚО көпсалалы онкология және хирургия орталығының жоғары санатты онколог-дәрігері Инна Чертищеваның айтуынша, тек 15 штамм онкогенді және жатыр мойны қатерлі ісігігін тудыруы мүмкін. Олардың ішіндегі ең қауіпті және кең тарағаны-16 және 18.
- Жатыр мойны қатерлі ісігінің ең жоғары деңгейі 45 пен 65 жас аралығында, бірақ соңғы жылдары ауру 18 бен 29 жас аралығындағы жас әйелдерде жиі кездеседі. Қазақстанда жыл сайын 2000 - ға жуық жаңа жағдай тіркеледі, - деп атап өтті Инна Чертищева.
Адам папилломавирусы барлығына әсер етеді-ерлер де, әйелдер де және өте оңай таралады. Көбінесе АПВ жыныстық қатынас арқылы беріледі, бірақ кейде оны беру үшін жыныс мүшелерінің терісімен байланыс жеткілікті. Маңыздысы, контрацепция агенттері оның табиғатына байланысты вирустан қорғалмайды.
- Ағзада вирустың болуы асимптоматикалық болып табылады, адамдардың көпшілігі оны жұқтырғанын білмейді, - деп түсіндіреді Инна Чертищева. - Адам папилломавирусын жұқтыру әрдайым қатерлі ісікке әкелмейді, 50% жағдайда ағза иммундық қорғаныстың арқасында және қатар жүретін аурулар болмаған жағдайда вируспен дербес күреседі. Алайда, ағзадағы жағдайлардың басым көпшілігінде жатыр мойны қатерлі ісігі диагнозы расталған науқастарда АПВ онкогендік түрі анықталады.
Дәрігер цитологиялық зерттеуге жағынды алғаннан кейін жатыр мойны қатерлі ісігін анықтай алады. Ерте кезеңде ауру өзін көрсетпейді, ауру белсенді дамыған кезде симптомдар пайда болады.
Ауруды ерте диагностикалау мақсатында Қазақстанда скрининг жүргізіледі, оның шеңберінде 30 жастан 70 жасқа дейінгі әйелдер тұрғылықты жері немесе тіркелген жері бойынша емханаларда төрт жылда бір рет онкоцитологияға жағынды тапсырады. Алты айда бір рет гинекологқа жүйелі түрде тексеру және бару аурудың өзін ерте сатысында анықтап қана қоймай, сонымен қатар ісік алдындағы жағдайларды және жатыр мойнының басқа патологияларын анықтауға мүмкіндік береді.
- Бүкіл әлемде жатыр мойны обырының алдын алудың ең тиімді әдісі АПВ-ге қарсы вакцинация болып саналады. Вирустың ең онкогенді түрлеріне иммунитет беретін 2, 4 және 9 валентті вакциналар бар. Қазақстанда ҚР Денсаулық сақтау министрлігі бекіткен 2023-2027 жылдарға арналған онкологиялық аурулармен күрес жөніндегі кешенді жоспарға сәйкес осы күзден бастап АПВ-ға қарсы вакцинация да қолжетімді болады. Вакцинаны 11 жастағы қыздар ата-аналарының ерікті келісімімен ала алады, - деп қосты Инна Чертищева.